Transport zbiorowy jest ważny w kontekście przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu oraz zrównoważonego rozwoju. Możliwość korzystania z transportu zbiorowego jest ściśle związana z dostępnością innych usług, zwłaszcza dla osób ze szczególnymi potrzebami i osób z niepełnosprawnościami, np. dostępność windy lub pochylni, toalety przystosowanej do potrzeb takich osób, ścieżek naprowadzających i linii ostrzegawczych. Zapewnienie dostępnych przystanków i stacji kolejowych umożliwia korzystanie z usług transportu zbiorowego osobom ze specjalnymi potrzebami bez konieczności pomocy innych osób.

W roku 2022 zaplanowaliśmy przeprowadzenie audytu wszystkich stacji i przystanków kolejowych na terenie Dolnego Śląska. Uzyskane wyniki zostaną przedstawione w formie raportów, które będą zawierać opis stanu faktycznego oraz rekomendacje do dalszych działań jakie powinny zostać podjęte w kwestii zapewnienia lub zwiększenia zakresu dostępności przystanków i stacji kolejowych Dolnego Śląska.

Dane pozyskane w trakcie audytu zostaną udostępnione wszystkim zainteresowanym w mapach Google, z który korzysta większość aplikacji nawigujących na telefony komórkowego oraz na naszym tematycznym poświęconym dolnośląskiemu transportowi publicznemu profilu na portalu Facebook, który posiada obecnie już ponad 24 tysiące obserwatorów.

Ze względu na ograniczone zasoby zamierzamy wykonywać zadanie etapami. W 2024 roku dzięki dotacji z Funduszu Obywatelskiego im. Ludwiki i Henryka Wujców zrealizowaliśmy audyt na terenie powiatów: karkonoskiego, kłodzkiego, lubańskiego, lwóweckiego oraz grodzkiego Jelenia Góra na wszystkich stacjach i przystankach o średniej dziennej liczbie pasażerów w dobie przekraczającej 20 osób.

W ramach projektu przeprowadziliśmy w okresie od maja 2024 roku do stycznia 2025 roku audyt wszystkich stacji i przystanków o średniej dziennej liczbie pasażerów w dobie przekraczającej 20 osób w powiatach karkonoskim, kłodzkim, lubańskim i lwóweckim oraz powiecie grodzkim Jelenia Góra. Zdecydowaliśmy się pominąć w I etapie przystanki kolejowe o najmniejszej wymianie pasażerskiej, gdy inwestycje w poprawę infrastruktury pasażerskiej należy rozpocząć od stacji i przystanków, z których korzysta więcej pasażerów.

Każdą stację i przystanek odwiedziliśmy korzystając z transportu kolejowego. W każdym wypadku udaliśmy się do centrum miejscowości, a w wypadku stacji i przystanków na terenie miasta Jelenia Góra do centralnej części osiedla/obszaru obsługiwanego przez dany przystanek. Pozwoliło to na ocenę sposobu dotarcia na dany przystanek lub stację oraz ocenę możliwości przesiadek na publiczny transport autobusowy. Tam, gdzie to było możliwe przeprowadziliśmy rozmowy z innymi pasażerami oczekującymi razem z nami na pociąg, aby lepiej zorientować się w lokalnych potrzebach transportowych.

Każdą stację i przystanek odwiedziliśmy korzystając z transportu kolejowego. W każdym wypadku udaliśmy się do centrum miejscowości, a w wypadku stacji i przystanków na terenie miasta Jelenia Góra do centralnej części osiedla/obszaru obsługiwanego przez dany przystanek. Pozwoliło to na ocenę sposobu dotarcia na dany przystanek lub stację oraz ocenę możliwości przesiadek na publiczny transport autobusowy. Tam, gdzie to było możliwe przeprowadziliśmy rozmowy z innymi pasażerami oczekującymi razem z nami na pociąg, aby lepiej zorientować się w lokalnych potrzebach transportowych.

Dla stacji i przystanków, przy których znajdował się czynny dworzec kolejowy, a w dwóch wypadkach inny obiekt pełniący rolę dworca kolejowego, chociaż formalnie nim nie będący - sprawdziliśmy jakie usługi są dostępne i oceniliśmy ich dostępność dla osób ze specjalnymi potrzebami. W szczególności sprawdziliśmy dostępność poczekalni, toalet, toalet dla osób z niepełnosprawnościami, kas biletowych, automatów biletowych oraz informacji o rozkładzie jazdy i kursowaniu pociągów.

Sprawdziliśmy również dostępność innych usług dla pasażerów na dworcu oraz w najbliższej okolicy stacji i przystanków kolejowych. Za najbliższą okolicę uznaliśmy - w zależności od lokalnych uwarunkowań - obszar w promieniu od 200 do 500 metrów od stacji lub przystanku kolejowego.

Dla każdej stacji i przystanku oceniliśmy także możliwość podjechania samochodem i wysadzenia pasażerów (kiss&ride) lub podjechania samochodem i zmiany środka dalszego transportu na pociąg (park&ride). Określiliśmy rzeczywiste możliwości, zaznaczając szczególnie obszary wykorzystywane do parkowania przy stacjach i przystankach kolejowych nawet jeśli nie były one jasno oznaczone.

Sprawdziliśmy i oceniliśmy przygotowanie i dostępność każdego z peronów na stacjach i przystankach kolejowych z uwzględnieniem wysokości i nawierzchni peronu (ważne przy wsiadaniu i wysiadaniu dla osób z problemami w poruszaniu się), obecności ławek i wiat chroniących przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi, dostępne formy informacji o rozkładzie jazdy i kursowaniu pociągów (tablice informacyjne, tablice elektroniczne, zapowiedzi głosowe), obecność oznaczeń dla osób niewidomych i słabowidzących oraz ewentualne występowanie barier architektonicznych.

Dla każdego peronu sprawdziliśmy i oceniliśmy przygotowanie oraz dostępność drogi prowadzącej do niego z każdego z wejść na stację lub przystanek kolejowy i z innych peronów (przesiadki) ze szczególnym uwzględnieniem obecności oznaczeń dla osób niewidomych i słabowidzących oraz występujących barier architektonicznych.